Mobiliteit en Ruimtelijke Ordening

Nederland is een dichtbevolkt land. Dit brengt grote uitdagingen ten aanzien van mobiliteit met zich mee. De Jonge Democraten staan voor een duurzame en innovatieve benadering van dit thema.
De wereld van innovatie in mobiliteit gaat een grote toekomst tegemoet. De Jonge Democraten willen dat Nederland op dit gebied bij de meest innovatieve en vooruitstrevende landen gaat horen. Dit kan door voorop te lopen bij vergroening van het mobiliteitssysteem, in te zetten op efficiënte mobiliteit en het gebruik van innovatieve methoden om een goede mobiliteit voor elke Nederlander te waarborgen. In een welvarend land als Nederland moet mobiliteit voor iedereen een vanzelfsprekendheid zijn.

10.1.1. Efficiënte mobiliteit

Het Nederlands mobiliteitsnetwerk is ingebed in het Europese netwerk. Binnen Europa dienen strategische personen- en goederentransportassen (bijvoorbeeld Rotterdam-Genua en Frankfurt-Parijs) verbeterd te worden door investeringen in wegen, spoor of water. Bij de keuze tussen weg, spoor en water dient steeds een integrale afweging gemaakt te worden waarbij naast bereikbaarheid ook leefbaarheid en veiligheid worden meegewogen. Nederland en Europa hebben behoefte aan een aanpak van de gehele vervoersketen, zowel op het gebied van personenvervoer als goederentransport. De basis hiervan ligt in kwalitatief goede multimodale vervoersknooppunten en overslagpunten.
Personenvervoer in Nederland wordt meer en meer een geïntegreerd netwerk van knooppunten waarin vele vervoersmiddelen samenkomen en waar gemakkelijk overgestapt kan worden van het ene op het andere vervoersmiddel. De OV-chipkaart en smartphones met slimme apps ondersteunen een dergelijk systeem. Het bereikbaarheidsbeleid in Nederland dient vooral gericht te zijn op het verder ontwikkelen van een efficiënt geïntegreerd systeem van knooppunten. Van belang zijn zowel korte reistijden tussen knooppunten als eenvoudige overstapmogelijkheden tussen de verschillende modaliteiten. Waar mogelijk dient het gebruik van alternatieven voor de auto gestimuleerd te worden. Hierbij horen bijvoorbeeld ook transferia waar overgestapt kan worden van auto op openbaar vervoer en fiets. Hierbij hoort een simpel betaalsysteem. Om onnodige vervoersbewegingen te reduceren zijn de Jonge Democraten daarnaast voorstander van flexibele werklocaties, flexibele werktijden en online communicatie zoals videoconferencing.
In de transportsector dient waar mogelijk gebruik gemaakt te worden van schaalvoordelen. Dit kan door de stimulering van scheepvaart en spoorvervoer op de lange afstanden. In de binnensteden kunnen logistieke stromen beter op elkaar worden afgestemd om verspillingen van vervoersbewegingen te voorkomen. Voor optimale aansluitingen tussen spoor, weg en water moeten overslagpunten op strategische locaties (verder) ontwikkeld worden, waar verschillende netwerken elkaar kruisen.

10.1.2. Vergroening van het systeem

Een soepele verplaatsing van mensen en goederen is van essentieel belang voor de economie. Tegelijkertijd zijn veel vormen van mobiliteit belastend voor onze directe leefomgeving door uitstoot van schadelijke stoffen en door de productie van geluid. De Jonge Democraten zijn van mening dat zowel de uitstoot als het energieverbruik van vervoer in Nederland sterk moet worden teruggedrongen. Om dit te bereiken zullen vervoersmiddelen niet alleen efficiënter in hun energieverbruik moeten worden, maar ook een definitieve omschakeling naar hernieuwbare energie moeten maken. De grootste uitdagingen op dit vlak liggen in het wegvervoer en in de luchtvaart.

10.1.3. Voorkomen van mobiliteitsarmoede

De Jonge Democraten hebben als uitgangspunt dat elke burger volledig moet kunnen deelnemen aan de maatschappij. Elke burger moet alle voorzieningen in redelijke tijd en tegen beperkte kosten kunnen bereiken. Doordat het aanbod kwantitatief of kwalitatief te kort schiet of de kosten voor mobiliteit te hoog liggen, kan niet elke burger over alle vormen van vervoer beschikken. Door het wegvallen van voorzieningen op een lokaal schaalniveau is de afstand tussen burger en voorzieningen toegenomen, waardoor deze voor sommigen in de samenleving moeilijker bereikbaar zijn geworden. De Jonge Democraten willen voorkomen dat individuen uitgesloten worden van volledige deelname aan de maatschappij door een beperkte mobiliteit.
De Jonge Democraten pleiten dan ook voor het bij de ruimtelijke planning rekening houden met de mobiliteitsmogelijkheden van alle lagen van de bevolking. Zo dienen nieuwe voorzieningen zoveel mogelijk nabij geschikte mobiliteitsknooppunten te worden gelegd. Belangrijk is dat er naast de auto serieuze transportalternatieven beschikbaar zijn om locaties te bereiken.

10.1.4. Openbaar vervoer

Gebruiksgemak, bereikbaarheid en betrouwbaarheid zijn sleutelwoorden in het openbaar vervoer. Concurrentie door private partijen staat in dienst hiervan. Een geïntegreerd Europees, systeem staat voorop; verschillende vervoerders moeten ervoor zorgen dat de reiziger qua vervoersbewijs en aansluiting makkelijk kan overstappen. Ook zullen bussen uiterlijk in 2030 in staat moeten zijn volledig emissievrij te rijden. De Jonge Democraten vinden dat de concessieverleners het risico voor vervoersbedrijven moeten reduceren om deze langetermijninvesteringen mogelijk te maken. Concessieverleners moeten erop toezien dat naast deze technische en sociale eisen ook de arbeidsomstandigheden gewaarborgd blijven. Per treinstation zal het type voor- en natransport variëren: in stedelijke gebieden is de OV-fiets voldoende, in landelijke gebieden kan een deelscooter of autoprogramma een oplossing bieden.
Lightrailverbindingen bieden een toegevoegde waarde binnen de knooppuntenvisie voor Nederland. Indien versneld aangelegd, zijn deze met hogere frequenties en meer haltes een effectief middel om de bereikbaarheid te bevorderen en de concurrentiekracht van het openbaar vervoer ten opzichte van de auto te verbeteren.
De Jonge Democraten pleiten voor een stelsel van hoogfrequente treinverbindingen tussen de steden en kernen in verstedelijkte gebieden en goede aansluitingen op het OV-netwerk in het landelijk gebied. Nieuwe transportmethoden dienen aan te sluiten op het huidige OV-netwerk. Een kwaliteitsimpuls bij het spoor kan het bestaande netwerk verder optimaliseren. Er is een capaciteitsuitbreiding nodig, onder andere door spoorverdubbeling, het toevoegen van ontbrekende aansluitingen en de implementatie van een nieuw Europees beveiligingssysteem. Waar wenselijk en indien mogelijk zal een hogere snelheid tot 200km/uur uitkomst kunnen bieden.
Internationaal spoorvervoer dient te worden gestimuleerd, daar dit een goed alternatief voor auto- én korte vliegreizen is. Hiervoor dient er, ook vanuit het Rijk, prioriteit te liggen bij het (re)activeren van grensoverschrijdende spoorlijnen en het intensiveren van gebruik van bestaande spoorlijnen. De bestaande grenstoeslag dient daartoe te vervallen. Andere aanbieders dan de NS dienen hiervoor de ruimte te krijgen. Nederland dient goed ontsloten te zijn met grensoverschrijdende OV-verbindingen. De overheid stimuleert en faciliteert vervoerders aan beide zijden van de grens om tot een aantrekkelijk grensoverschrijdend aanbod te komen van een hogesnelheids- en reguliere verbindingen.
De Jonge Democraten pleiten voor experimenten met gratis of goedkoper openbaar vervoer om te bezien of dit een effectief en efficiënt instrument is om (lokale) bereikbaarheidsproblemen op te lossen. De Jonge Democraten zijn voorstander van het behouden van een (gemoderniseerde) vorm van de OV-studentenkaart die mobiliteitsarmoede voorkomt. Daarnaast zijn de Jonge Democraten voorstander van groepstickets, die het reizen in groepen voordeliger maken.

10.1.5. Autoverkeer

De Jonge Democraten zijn voorstander van een systeem waarin de gebruiker/vervuiler betaalt. Daartoe zijn verschillende systemen denkbaar. Gegeven de toekomstige vervoersbehoefte en de specifieke uitdagingen voor Nederland, lijkt een kilometerheffing de ideaalste optie.
De Jonge Democraten zijn voorstander van de invoering van kilometerheffing met een differentiatie naar plaats, tijd en milieubelasting. Betalen per kilometer zorgt voor een eerlijkere verdeling van de kosten van het autogebruik: de gebruiker (en in veel gevallen ook de vervuiler) betaalt. Kilometerheffing maakt de werkelijke kosten van een autorit ook meer inzichtelijk, waardoor het maken van een objectieve keuze tussen verschillende vervoerswijzen wordt bevorderd. De differentiatie naar plaats en tijd biedt mogelijkheden om actief te sturen op het terugdringen van de vraag op de drukste plaatsen en momenten. De invoering van kilometerheffing gebeurt budgetneutraal door een gelijktijdige verlaging van de motorrijtuigenbelasting, benzineaccijns en/of de belasting op de aanschaf van motorvoertuigen (BPM). Gemeenten moeten bovendien de mogelijkheid krijgen om met behulp van de kilometerheffing differentiatie toe te passen voor voertuigen in binnensteden. Op die manier kan een gemeente een heffing invoeren voor vervuilende voertuigen.
Het investeren in infrastructuur heeft prioriteit op plaatsen waar de verkeersveiligheid of leefbaarheid in het geding is. De Jonge Democraten zijn terughoudend met de aanleg van weginfrastructuur. In plaats daarvan moet worden ingezet op een betere benutting van de capaciteit van het wegennet. Hiervoor kunnen smart mobility en systemen die de rijtaak ondersteunen een oplossing bieden. Voorbeelden hiervan zijn filewaarschuwingen en snelheidsadviezen in de auto. Smart mobility is daarbij de opmaat naar autonoom rijden.
Om de leefbaarheid en veiligheid in de steden te vergroten bepleiten de Jonge Democraten autoluwe binnensteden. Een middel om dit te bereiken is het realiseren van transferia aan de randen van steden. Daarmee wordt het wegennet gekoppeld aan het stedelijke openbaar vervoer, fietsverkeer en deelsystemen. Deze transferia maken niet alleen optimale ketenmobiliteit mogelijk, maar ook wordt de verkeersveiligheid vergroot en neemt de overlast van auto’s in de binnensteden af. De leefbaarheid van binnensteden kan bovendien op de korte termijn worden verbeterd door het instellen van een tachtigkilometerzone op ringwegen. De luchtkwaliteit verbetert aantoonbaar en bovendien zorgt het voor een vermindering van geluidsoverlast.
Fijnstofproblematiek en geluidsoverlast in steden en op snelwegen kunnen op lange termijn drastisch worden teruggedrongen door een grootschalige overschakeling op elektrische voertuigen. Deze vervoersmiddelen zijn efficiënter in energieverbruik dan vervoersmiddelen die aangedreven worden door een motor op conventionele brandstof. Nederland moet blijven behoren tot de koplopergroep in elektrisch rijden en de koppeling met het elektriciteitsnetwerk. Elektrische auto’s gaan zo onderdeel uitmaken van het toekomstige elektrische smart grid waarin de vraag, productie en opslag van energie op elkaar is afgestemd. De Jonge Democraten zijn van mening dat de overheid een stimulerende en faciliterende rol moet blijven spelen om de omslag van conventioneel naar elektrisch rijden succesvol te maken. Hierbij kan men denken aan financieel voordeel door gratis parkeren en belastingkorting.
Daarnaast pleiten de Jonge Democraten voor meer milieuzones in binnensteden voor oudere personenauto’s, bestelauto’s en vrachtwagens die op diesel rijden. Dit zorgt voor minder uitstoot van fijnstof en stikstofoxide, wat leidt tot een schonere lucht en een betere leefbaarheid in de stad.

10.1.6. Fietsen en scooters

Fietsen is gezond, vervuilt niet en neemt weinig ruimte in. Op korte afstanden is fietsen een goed alternatief voor het gebruik van de auto. De Jonge Democraten pleiten dan ook voor positieve discriminatie van de fiets. Het gebruik van de fiets dient te worden gestimuleerd door middel van meer en betere gratis fietsenstallingen, aanleg van snelfietsroutes, fietsstraten en verbetering van de verkeersveiligheid van fietsers.
In combinatie met openbaar vervoer vervult de fiets als voor- en natransportmiddel een belangrijke functie. Deze vorm van ketenmobiliteit dient verder te worden bevorderd door betere faciliteiten bij herkomststations, in de treinen en bij bestemmingsstations.
De Jonge Democraten zien de elektrische scooter als een goed alternatief voor de auto op kortere afstanden die te lang zijn voor een fiets. Scooters met een verbrandingsmotor vormen een bedreiging voor het milieu, doordat zij zeer veel fijnstof uitstoten. De Jonge Democraten pleiten daarom voor een verbod op de verkoop van scooters met verbrandingsmotor, zodat op termijn enkel elektrische scooters overblijven.

10.1.7. Luchtvaart

De Jonge Democraten erkennen het belang van de mainport Schiphol voor de Nederlandse economie. Groei van luchthavens is mogelijk, maar uitsluitend binnen de huidige normen voor veiligheid, milieu en met inachtneming van afspraken met omwonenden. Enkele Nederlandse regionale luchthavens hebben daarnaast de afgelopen jaren een sterke groei doorgemaakt, met name door toename van vakantieverkeer door lagekostenmaatschappijen. Deze opmars – goed voor de ontlasting van de luchthaven Schiphol en de lokale economie rond een regionaal vliegveld – is geenszins een vrijbrief voor verliesgevende regionale luchthavens om bestaansrecht op te eisen. Per geval moeten nut en noodzaak worden afgewogen. Zowel uitbreiding als sluiting van regionale luchthavens behoren daarbij tot de mogelijkheden.
De Jonge Democraten zijn voor de invoering van belastingen voor vliegverkeer die recht doen aan de maatschappelijke kosten van het vervoer door de lucht. Er wordt btw geheven over vliegtickets en brandstof. Daarnaast zijn de Jonge Democraten voorstander van een ecotaks op kerosine. Beiden worden minimaal in Europees verband gerealiseerd om de Nederlandse economie internationaal concurrerend te houden.

10.1.8. Grensoverschrijdend OV

In vrijwel de gehele EU kan door de Verdragen van Schengen vrij verkeer van personen en goederen plaatsvinden. Het reizen over de grens heen kent echter veel obstakels, waardoor er nog geen sprake is van een écht Europees mobiliteitsnetwerk. De Jonge Democraten zijn van mening dat EU-investeringen Europese mobiliteit duurzamer en efficiënter kunnen maken.
Om te komen tot een Europees hogesnelheidslijn-netwerk zal grootschalig geïnvesteerd moeten worden in het verknopen van bestaande lijnen. Door de HSL-treinen enkel op grote knooppunten te laten halteren kan treinverkeer een reëel alternatief worden voor vliegverkeer. Om grensregio’s beter te ontwikkelen willen de Jonge Democraten investeren in het verlengen van bestaande OV-lijnen die vaak bij de grens stoppen. Waar mogelijk moeten concessies van bus- en treinvervoer grensoverschrijdend worden.
Om buitenlands en grensoverschrijdend ov voor EU-burgers net zo toegankelijk te maken als binnenlands OV, zullen de betaalsystemen hiervoor integraal afgestemd worden. De EU stelt richtlijnen op voor een digitaal betalingssysteem voor OV-tickets. Doel is om daarmee te komen tot een ov-chipsysteem met EU-brede geldigheid.

10.1.9. Nieuwe vervoermiddelen

De Jonge Democraten zien een groeiend aantal vervoersmiddelen die niet binnen de bestaande categorieën passen. Het stimuleren van dergelijke innovaties is niet gebaat bij een verbiedende houding vanwege verouderde wetgeving. Bij de introductie van nieuwe vervoersmiddelen moet niet worden gekeken of deze in de bestaande regelgeving passen maar in de mobiliteitsbehoefte kunnen voorzien en daar moet vervolgens de regelgeving op worden aangepast.

10.2. Ruimtelijke ordening

In een klein en dichtbevolkt land als Nederland moet verstandig worden omgegaan met ruimte. De Jonge Democraten staan dan ook voor een ruimtelijke ordening die centrale kaders uitzet waar het moet, maar ruimte geeft voor lokaal initiatief waar het kan. Daarbij moet veel aandacht zijn voor betrokkenheid van de plaatselijke bewoners, ondernemers en andere betrokkenen. Beleid moet in lijn zijn met de sociaalliberale gedachte: een omgeving creëren waarin ieder mens de kans krijgt om vrij te zijn en het individu vervolgens de ruimte heeft om deze vrijheid te benutten. Daarnaast vinden de Jonge Democraten dat bij ruimtelijke ordening breder moet worden gekeken dan hoeveel ruimte het vraagt, met name bij thema’s zoals klimaatadaptatie en duurzame energie. Grensoverschrijdende planning kan daarbij uitkomst bieden, omdat Nederland niet in een vacuüm bestaat.

10.2.1. Ruimtelijk beleid

De Jonge Democraten zijn voorstander van een overkoepelende blik op ruimtelijk beleid. De grote woningbouwopgave is een kans om nationale ruimtelijke structuren zoals stedelijke netwerken, ov-assen en natuurgebieden in samenhang te versterken. Hoewel een groot deel van deze opgave in de bestaande stad kan landen, kan deze daar niet volledig worden gerealiseerd. De Jonge Democraten pleiten daarom voor de aanleg van compacte, stedelijke uitbreidingswijken met een hoge dichtheid die ov-assen kunnen versterken, zowel binnen als buiten de Randstad. Bouwen buiten de Randstad versterkt de ruimtelijke samenhang van Nederland, geeft middelgrote steden meer draagvlak voor voorzieningen en egaliseert de grote regionale verschillen in de woningmarkt. Door landbouwgrond in te zetten voor deze ontwikkelingen kunnen woningbouw en natuurontwikkeling bovendien hand in hand gaan, en worden ecologische structuren versterkt. De Rijksoverheid moet daarbij het voortouw nemen om deze ruimtelijke transformatie in goede banen te leiden. Door in de bestaande stad minder rigide te kijken naar ruimtelijke vraagstukken ontstaan er meer mogelijkheden voor ontwikkelingen, hergebruik en burgerinitiatieven. Langdurige leegstand en braakliggende terreinen zijn onwenselijk voor de aantrekkelijkheid van gebieden voor zowel bewoners als bezoekers. Het voorkomen en verminderen daarvan heeft prioriteit en kan worden gerealiseerd door het toestaan van tijdelijke functies en een soepele omgang met regelgeving. Er moet actief samenwerking met ondernemers en bewoners worden gezocht bij het opstellen en uitvoeren van ruimtelijke visies voor bestaande wijken. Het vaststellen van ruimtelijke plannen moet zo dicht mogelijk bij de burger gebeuren. Het is dan ook goed dat gemeenten leidend zijn bij het maken van omgevingsplannen. Tegelijkertijd hebben de Rijksoverheid en de provincies een belangrijke taak bij het vaststellen en beschermen van de hoofdlijnen van het ruimtelijk beleid. Bovendien ontbreekt het bij gemeenten vaak aan financiële
middelen om actuele bouwopgaven in goede banen te leiden. Dit geldt in het bijzonder wanneer de problematiek zich op hoger niveau afspeelt, zoals bij krimp of woningnood. Lokale spelers zoals gemeentes, ontwikkelaars en woningcorporaties zullen nauw samen moeten werken in regioverbanden om de woningbouwopgave goed uit te voeren. De Rijksoverheid coördineert de nationale ruimtelijke opgave met deze regionale verbanden, en stimuleert ontwikkelingen door bij te dragen aan de benodigde middelen. Hiervoor wordt een Nationaal Woningbouwfonds opgericht.

10.2.2. Een leefbare omgeving

Nederland is nog lang niet af. De Jonge Democraten zijn voor uitbreiding van de bebouwde omgeving om in onder andere de woningbehoefte te voorzien. Dit mag echter niet ten koste gaan van de leefomgeving. Compacte kernen en een open platteland met veel ruimte voor natuur en respect voor het landschap zijn daarbij richtinggevende principes. De landschappelijke kwaliteit van het platteland neemt immers af door versnippering, doorsnijding en onderbreking, nieuwe industrieterreinen naast snelwegen dragen hier vaak aan bij. De Jonge Democraten vinden het belangrijk dat iedere inwoner van Nederland makkelijk toegang heeft tot groen en natuur, maar realiseren zich dat Nederland in de komende decennia verder zal verstedelijken. De bevolkingsdichtheid van Nederlandse grote steden ligt echter laag ten opzichte van andere grote Europese steden. Het idee dat nieuwe bebouwing zoveel mogelijk binnen bestaand bebouwd gebied wordt gerealiseerd, wordt van harte door de Jonge Democraten ondersteund. Zo kunnen ovknooppunten veel intensiever dan nu worden bebouwd en zijn er nog voldoende locaties op bedrijventerreinen beschikbaar die voor herbestemming in aanmerking komen. Stedelijke uitbreidingen moeten zo compact mogelijk tegen de bestaande stedelijke structuur worden gebouwd, met een hoge dichtheid en een focus op duurzame vormen van mobiliteit. Zo worden steden levendiger en blijft landelijk gebied haar charme behouden. Om de leefbaarheid en klimaatadaptiviteit van steden te verbeteren moeten maatregelen voor groen, water en luchtkwaliteit in samenhang worden genomen. Door vergroening van de openbare ruimte nemen extreme hitte en wateroverlast af en nemen mogelijkheden voor recreatie, ontmoeting en beweging toe. Een leefbare omgeving is voor de Jonge Democraten ook een omgeving waar functiemenging plaatsvindt. Compacte kernen gedijen het beste wanneer functies, zoals wonen, werken en voorzieningen, zoveel mogelijk op loop- of fietsafstand van elkaar liggen. In omgevingsplannen kunnen meerdere functies aan een gebouw worden toegekend en bij nieuwbouw moet rekening worden gehouden met de bruikbaarheid van de ruimte voor meerdere (toekomstige) functies. Dit komt de multifunctionaliteit en levensduur van gebouwen ten goede. De Jonge Democraten zijn bovendien voorstander van participatie over de invulling van de openbare ruimte. De aantallen woningen en programmering van nieuwbouw mogen hier echter slechts beperkt onderdeel van uitmaken, omdat lokale belangen op dit punt te vaak loodrecht tegenover het grotere belang van de woningbouwopgave staan. Zo heeft iedereen een evenredige stem in het bouwen aan een leefbaar Nederland.

10.2.3. Stedelijke diversiteit

Diversiteit op wijk- en stadsniveau en de bijbehorende interactie tussen mensen uit verschillende sociaaleconomische klassen, etnische achtergronden en levensstijlen dragen volgens de Jonge Democraten bij aan stedelijke levendigheid, economische dynamiek en integratie. Daarnaast zijn de Jonge Democraten zich ervan bewust dat onderlinge verschillen de oorzaak van conflict en sociale problematiek kunnen zijn. Mensen die op elkaar lijken zijn geneigd om elkaar op te zoeken en bij elkaar te gaan wonen, en daar is niets mis mee. Wanneer er echter verregaande segregatie tussen verschillende groepen plaatsvindt, ontmoeten verschillende mensen elkaar niet meer en komen integratie en leefbaarheid onder druk te staan. Het recept van heterogene wijken met daarbinnen homogene buurten zien de Jonge Democraten als kansrijk uitgangspunt om stedelijke diversiteit in een goede balans te bewerkstelligen. Buurten waar deze diversiteit niet tot conflicten leidt maar juist zeer goed gaat, moeten gekoesterd worden. Voldoende betaalbare woonruimte, een passend voorzieningenniveau en ruimte voor ontmoetingen zijn hierbij essentieel. Hoewel dakloosheid vaak het resultaat is van andere onderliggende problemen, is een dak boven het hoofd doorgaans wel de eerste stap naar rehabilitatie. De Jonge Democraten zijn daarom voorstander van het toepassen van het Housing First-principe om dakloosheid te bestrijden.

10.2.4. Krimp

De Jonge Democraten zien dat het gegeven van krimp en een vergrijzende bevolking in een aantal regio’s tot problemen leidt. Het bevechten van krimp is voor de Jonge Democraten geen oplossing. Begeleiding en maatwerk daarentegen wel. Niet in elke kern moeten koste wat kost voorzieningen in stand gehouden worden, maar voorzieningen mogen niet uit een regio verdwijnen. Door vroegtijdig keuzes te maken op regionaal niveau is er tijd en geld om kernen en burgers hierop voor te bereiden. Maatwerk per regio is noodzakelijk. Omdat kernen bij krimp niet meer zelfstandig functioneren is het noodzakelijk dat krimpgebieden goed ontsloten blijven met het openbaar vervoer. Dagelijks noodzakelijke dingen zoals scholen, zorg-, voedsel- en veiligheidsvoorzieningen, moeten vanuit elke woonkern binnen 30 minuten met het openbaar vervoer te bereiken zijn. Initiatieven vanuit de bevolking zoals vrijwillige buurtbussen worden aangemoedigd. Waar burgerinitiatieven voorzieningen kunnen ondersteunen vinden de Jonge Democraten dat regelgeving niet belemmerend mag werken. De financiering van lokale overheden hangt sterk samen met inwoneraantallen. De Jonge Democraten willen deze financiering herzien zodat voorzieningen beschikbaar én bereikbaar blijven in de regio. De Jonge Democraten pleiten er daarnaast voor dat grensregio’s met een krimpende bevolking grensoverschrijdend voorzieningen delen.

10.2.5. Grensoverschrijdende ruimtelijke ordening

De Jonge Democraten staan voor Europese integratie. De Jonge Democraten vinden dat burgers een ruimtelijke ordening verdienen waarin de landsgrenzen geen belemmering zijn. Ruimtelijke ontwikkelingen moeten altijd grensoverschrijdend bekeken worden. Daarbij moeten beide kanten van de grens met dezelfde criteria beoordeeld worden. De Jonge Democraten zouden graag zien dat overheden aan weerszijden van de grens met elkaar ruimtelijke plannen opstellen. Gezamenlijke ruimtelijke plannen hebben als voordeel dat voorzieningen gedeeld kunnen worden. Dunbevolkte grensregio’s kunnen zo profiteren van nabijgelegen dichtbevolkte gebieden over de grens met een hoog voorzieningenniveau. De Jonge Democraten pleiten voor het maken van wettelijke ruimte voor grensoverschrijdende ruimtelijke ordening. Bij geschillen zal een bilaterale commissie, aangesteld door landelijke overheden het aanspreekpunt zijn voor samenwerkende overheden. De Jonge Democraten vinden het belangrijk dat er een democratisch legitimatie is; zodoende zal aan beide zijden van de grens de gekozen volksvertegenwoordiging grensoverschrijdende ruimtelijke plannen moeten goedkeuren.