Buitenlandse Zaken & Defensie

2. Een open Nederland denkt en handelt internationaal

Nederland is een klein land met heel veel buitenland. Als Jonge Democraten zijn we ons ten volle bewust dat Nederland geen eiland is, maar innig verweven met de landen om ons heen en de rest van de wereld. Door deze toenemende mondialisering worden we als mensheid geconfronteerd met nieuwe uitdagingen. Denk dan bijvoorbeeld aan klimaatverandering, digitalisering of onze veiligheid. Deze uitdagingen, die landsgrenzen overstijgen, vereisen een aanpak die recht doet aan de uitdagingen. Een open blik op de wereld om ons heen is daarom cruciaal.

Wat de Jonge Democraten betreft past hierbij een ambitieus en robuust buitenlandbeleid, dat gebouwd is op drie pijlers. De eerste pijler ziet op de inzet die Nederland zou moeten plegen voor de bevordering van vrede, recht en veiligheid, overal ter wereld. Naar onze overtuiging kan dit het beste via diplomatie en internationale samenwerking, met name binnen organisaties zoals de EU, de VN en de NAVO. De tweede pijler ziet op de verantwoordelijkheid die Nederland heeft om als welvarend handelsland over grenzen heen te kijken en zich ook te bekommeren om de noden van andere landen en onze verantwoordelijkheid te nemen. Dit kan wat ons betreft het beste door in te zetten op een duurzame welvaartsgroei door vrije wereldhandel, effectieve ontwikkelingssamenwerking en het verlenen van noodhulp wanneer dit nodig is. De derde pijler ziet op het bouwen van een sterke krijgsmacht die in staat is Nederland en zijn bondgenoten te beschermen tegen bedreigingen van buitenaf. 

Ten slotte hebben we als Jonge Democraten ook oog voor de groep Nederlanders die buiten de landsgrenzen van ons land woont en werkt. Zelfs ver weg van Nederland hebben velen van hen nog steeds een sterke band met Nederland. We vinden het belangrijk dat er ook voldoende aandacht is voor deze groep mensen en hun behoeften. 

2.1 Nederland in een veranderende wereld

2.1.1 Nederland zet zich in voor vrede, recht en veiligheid

Als Jonge Democraten realiseren we ons de immense spanningen die momenteel het internationale geopolitieke toneel beheersen. Autocratische regimes stellen de liberale wereldorde op de proef. Deze oplopende spanningen leiden tot aanzienlijke verschuivingen in machtsverhoudingen, met zowel economische repercussies als duidelijke manifestaties in zogenaamde ‘proxy wars’. Bovendien vergroten ook ontwikkelingen zoals klimaatverandering, globalisering, nieuwe technologieën en etnisch-religieuze spanningen de kans op conflicten en regionale instabiliteit. Als Jonge Democraten streven wij naar een vreedzame wereld waarin fundamentele mensenrechten (zoals neergelegd in mensenrechtenverdragen) worden gewaarborgd, conflicten worden beslecht via gerechtelijke procedures.

Het is van essentieel belang dat Nederland blijft streven naar versterking van de internationale rechtsorde en een eerlijk, transparant buitenlandbeleid voert. Onze welvaart en veiligheid zijn nauw verbonden met die van andere landen, en daarom moeten we ons inzetten voor internationale samenwerking in alle mogelijke fora en organisaties. Een goed functionerende internationale rechtsorde, waarbij landen zich aan internationale regels en afspraken houden en geschillen vreedzaam oplossen, is cruciaal voor Nederland. Als Jonge Democraten zijn wij van mening dat Nederland een actieve bijdrage moet leveren aan mondiale vrede, veiligheid en vrijheid.

Tegelijkertijd moet Nederland wat de Jonge Democraten betreft durven optreden tegen entiteiten die een bedreiging vormen voor de internationale vrede en veiligheid. We onderschrijven daarom het belang van sanctiemaatregelen om ongewenst gedrag van landen, organisaties of individuen te beëindigen, te beperken, te ontmoedigen of te veranderen. Sanctiemaatregelen hebben echter niet altijd het gewenste effect. Daarom pleiten we als Jonge Democraten voor een toetsingskader en een periodieke evaluatie van de effecten van sancties. Individuen tegen wie internationale sancties zijn opgelegd moeten de mogelijkheid hebben om deze sancties periodiek te laten toetsen door een onafhankelijke rechter, die deze sancties ook moet kunnen opheffen. Het is meestal niet effectief als Nederland zelfstandig sanctiemaatregelen oplegt. Daarom moet Nederland ernaar streven om sancties in EU- of VN-verband te organiseren. 

2.1.2 Nederland bevordert democratie en mensenrechten

De Jonge Democraten streven naar een open, vrije samenleving en een sterke democratische rechtsstaat. Dit streven blijft wat ons betreft niet beperkt tot de landsgrenzen van Nederland, maar moet de kern van het Nederlandse buitenlandbeleid vormen. Het wereldwijd waarborgen van mensenrechten, democratische rechtsstaat en internationale rechtsorde zou te allen tijde leidend moeten zijn voor Nederland. Dit past ook bij de status van Nederland als hoeder van internationaal recht en gastland van talloze internationale organisaties, het Internationaal Gerechtshof en het Internationaal Strafhof. 

Als Jonge Democraten geloven we dat ieder mens onvervreemdbare rechten heeft. Deze rechten zijn ook universeel; het mag daarbij nooit uitmaken wie je bent of waar je vandaan komt. We zijn ervan overtuigd dat deze rechten alleen kunnen worden gerespecteerd in landen waarin de democratische rechtsstaat sterk verankerd is. Nederland moet zich daarom inspannen om wereldwijd het proces van democratisering te bevorderen en bij deze inspanningen, waar mogelijk, samenwerken met partners en bondgenoten. 

Hierbij moet ook in bijzondere mate aandacht worden gegeven aan groepen die in bepaalde landen achtergesteld zijn of gediscrimineerd worden, zoals vrouwen, religieuze of etnische minderheden, personen uit de LHBTIQ+-gemeenschap, kinderen en jongeren. Nederland kan voor deze groepen bijvoorbeeld specifieke programma’s opstarten. Als het gaat om het bevorderen van de rechten van vrouwen, geldt dat de Jonge Democraten groot voorstander zijn van een feministisch buitenlandbeleid. 

2.1.3 Nederland zet in op een sterke en effectieve VN

Als Jonge Democraten geloven we dat de uitdagingen van de toekomst alleen kunnen worden opgelost wanneer landen op mondiaal niveau met elkaar samenwerken. Dit kan onder andere binnen internationale organisaties. Eén van de belangrijkste internationale organisaties is de Verenigde Naties (VN), waar op dit moment bijna 200 landen lid van zijn. In de ogen van de Jonge Democraten vervult de VN een cruciale rol bij het bevorderen van vrede en veiligheid wereldwijd. Ook helpen de Sustainable Development Goals als leidraad voor verantwoord beleid. Tegelijkertijd zijn wat ons betreft wel enkele belangrijke hervormingen binnen de VN noodzakelijk. Onder andere gaat het dan om het hervormen van de VN-Veiligheidsraad naar de huidige geopolitieke verhoudingen. Dit, omdat in de huidige setting, de VN-Veiligheidsraad niet de rol vervult die het in onze ogen zou kunnen vervullen, vanwege bureaucratische ellende. Wat de Jonge Democraten betreft dient het vetorecht van de permanente leden van de VN-Veiligheidsraad te worden afgeschaft, zodat het niet langer mogelijk is voor één land om besluitvorming te blokkeren. Daarnaast pleiten de Jonge Democraten voor een permanente zetel voor de EU in de VN-Veiligheidsraad. 

2.1.4 Nederland in de EU en de EU in de wereld

Wat de Jonge Democraten betreft zou Nederland binnen de Europese Unie een constructieve rol moeten vervullen. Naast de rol van Nederland binnen de EU is het belangrijk om te erkennen dat de EU als geheel een krachtige speler is op het wereldtoneel. Met haar economische macht en politieke invloed heeft de EU de potentie om een positieve kracht te zijn voor verandering en vooruitgang in de wereld.

De EU heeft een lange geschiedenis van bevordering van vrede, stabiliteit en welvaart, niet alleen binnen haar eigen grenzen, maar ook daarbuiten. Door middel van ontwikkelingssamenwerking, humanitaire hulp en diplomatie speelt de EU een cruciale rol bij het bevorderen van democratie, mensenrechten en duurzame ontwikkeling in landen over de hele wereld.

Als Jonge Democraten geloven we dat de EU haar rol als mondiale leider moet versterken. Dit betekent een actieve betrokkenheid bij internationale crises en uitdagingen, zoals conflicten, armoede en ongelijkheid, en het bevorderen van een mondiale agenda voor vrede, rechtvaardigheid en duurzaamheid.Tegelijkertijd moeten we erkennen dat de EU ook wordt geconfronteerd met toenemende geopolitieke concurrentie en interne verdeeldheid. Om haar positie als mondiale speler te handhaven en te versterken, moet de EU haar eenheid versterken, haar institutionele capaciteiten verbeteren en haar strategische visie voor de toekomst vernieuwen.

2.4 Een handelsland dat over grenzen heen durft te kijken

2.2.1 Een land met een sterke en open economie

Nederland profiteert als land met een open economie van vrije wereldhandel. Als Jonge Democraten staan we daarom in beginsel positief tegenover bilaterale en multilaterale initiatieven om internationale economische samenwerking te bevorderen, maar vinden we tegelijkertijd dat de positieve welvaartseffecten van vrijhandel wel eerlijk en rechtvaardig verdeeld zouden moeten worden. Het bedrijfsleven speelt hierin ook een rol, en de Jonge Democraten vinden dan ook dat in internationaal verband bedrijven hun verantwoordelijkheid moeten nemen. Dit betekent onder andere dat ze zich bewust moeten zijn van en actief moeten bijdragen aan het voorkomen van uitbuiting, dwangarbeid en andere vormen van misstanden binnen hun productieketens. Daarom juichen wij initiatieven zoals het European Corporate Sustainability Due Diligence van harte toe.  

Wat de Jonge Democraten betreft is uitbreiding en aanpassing van internationale vrijhandels- en belastingverdragen wenselijk. Tegelijkertijd zijn we van mening dat we bij het sluiten van dergelijke handelsverdragen kritisch moeten kijken naar mogelijke schendingen van fundamentele normen en waarden. Ook erkennen we dat vrijhandel negatieve externe effecten met zich mee kan brengen. Wat ons betreft moet vooral de EU als groot handelsblok haar soft power beter inzetten om in handelsverdragen duidelijke afspraken te maken over mensenrechten, arbeidsrechten, klimaatverandering en milieubescherming. Daarnaast zou de EU ook in internationaal verband moeten pleiten voor betere internationale regelgeving om de eventuele negatieve externe effecten van vrijhandel tegen te gaan.

Als Jonge Democraten vinden we dat de Wereldhandelsorganisatie (WTO), de organisatie die toeziet op naleving van de regels die gelden in het internationale handelsverkeer, hervormd moet worden. Zo moeten WTO-rechters met een meerderheid van de stemmen van de leden kunnen worden benoemd om het lamleggen van de geschillenbeslechting te voorkomen. Daarnaast vinden we ook eerlijke en transparante rechtspraak essentieel voor internationale geschillenbeslechting tussen staten en bedrijven, of tussen bedrijven onderling. Daarom moedigen wij het gebruik van internationale handelsrechtbanken aan, gebaseerd op het model van het Netherlands Commercial Court. Bovendien zien we systemen van investeerder-staatarbitrage (ISDS) als goede alternatieven, mits zij voldoen aan de EVRM-standaarden van transparantie, onafhankelijkheid en onpartijdigheid.  

2.2.2 Een land dat sterk inzet op ontwikkelingssamenwerking

Wat ons betreft is ontwikkelingssamenwerking een essentiële pijler binnen het Nederlandse buitenlandbeleid. Als welvarend land, met dank aan vroegere exploitaties van andere landen, heeft Nederland wat betreft de Jonge Democraten de morele plicht om in te zetten op ontwikkelingshulp en daarbij een steentje bij te dragen. Door hier meer op in te zetten en daarbij ook samen te werken met andere landen en internationale organisaties kan Nederland effectieve programma’s en projecten opzetten die substantieel het leven van mensen in ontwikkelingslanden verbeteren. 

Wat de Jonge Democraten betreft dient Nederland de internationaal vastgestelde budgetrichtlijn voor ontwikkelingssamenwerking (0,7% van het Bruto Nationaal Inkomen) te beschouwen als de absolute financiële ondergrens voor ontwikkelingssamenwerking. Voor stabilisatiemissies of vluchtelingenopvang zijn andere gelden beschikbaar vanuit de Rijksbegroting, en vallen dus niet onder ontwikkelingssamenwerking. De Jonge Democraten zijn er voorstander van dat 1% van het Bruto Nationaal Inkomen geïnvesteerd moet worden in ontwikkelingssamenwerking. Hiermee geeft Nederland een belangrijk signaal af aan de internationale gemeenschap. Ook zou Nederland binnen de EU ervoor moeten pleiten dat lidstaten 1% van het BNI uitgeven aan ontwikkelingssamenwerking.

De Jonge Democraten pleiten tevens voor een versterkte rol van de EU op het gebied van ontwikkelingssamenwerking. Het coördineren van ontwikkelingssamenwerkingsprogramma’s tussen EU-lidstaten creëert schaalvoordelen en verhoogt de effectiviteit van deze programma’s. Daarnaast heeft de EU ook een strategisch geopolitiek belang bij het ondersteunen van ontwikkelingslanden. Op het moment dat de EU dit namelijk niet doet, bestaat het risico dat ontwikkelingslanden hun heil zoeken bij autoritaire grootmachten zoals bijvoorbeeld Rusland en China. De EU kan alleen een geloofwaardig alternatief vormen voor deze landen door serieus werk te maken van ontwikkelingssamenwerking.

Als Jonge Democraten zijn we ons ervan bewust dat ontwikkelingssamenwerking een zaak van lange adem is. Armoede en andere structurele problemen zijn vaak diepgeworteld en kunnen niet worden opgelost door korte-termijnhulp. Het is essentieel om de onderliggende oorzaken van armoede aan te pakken, zoals gebrekkige toegang tot onderwijs, gezondheidszorg, voedsel en water, alsook sociaal-economische ongelijkheid en gebrekkige infrastructuur. Daarnaast kan ontwikkelingssamenwerking ook bijdragen aan het behalen van de klimaatdoelstellingen, wat in tijden van klimaatverandering maar al te relevant is. Als Jonge Democraten vinden we dat Nederland ontwikkelingslanden kan helpen bij de transitie naar een duurzame economie.

Volgens de Jonge Democraten is ontwikkelingssamenwerking overigens niet alleen een morele plicht, maar ook in het eigenbelang van Nederland. Als handelsland heeft Nederland immers veel baat bij een stabiele wereld en zo min mogelijk conflictsituaties. Ontwikkelingssamenwerking kan bijdragen aan het voorkomen van instabiliteit en (gewapende) conflicten, waar vaak oorzaken aan ten grondslag liggen die met ontwikkelingssamenwerking kunnen worden weggenomen. Denk dan bijvoorbeeld aan ongelijkheid, armoede, de gevolgen van klimaatverandering en slecht bestuur.

2.2.3 Een land dat hulp verleent wanneer dat nodig is

Wat de Jonge Democraten betreft heeft Nederland de verantwoordelijkheid om ontwikkelingslanden blijvend te helpen bij het bestrijden van armoede en andere structurele problemen, waarbij het vooral van belang is om de onderliggende oorzaken van deze problemen aan te pakken. In zekere zin is deze aanpak erop gericht om ervoor te zorgen dat deze landen uiteindelijk op eigen benen kunnen staan. Desalniettemin zal het nodig blijven om in het geval van humanitaire crises noodhulp te verstrekken. Teneinde effectiever te kunnen reageren op humanitaire crises, is het volgens de Jonge Democraten van belang om in geval van dergelijke crises noodhulp op Europees niveau te coördineren. Ten slotte is het niet de bedoeling dat de financiering van ontwikkelingssamenwerking ten koste gaat van noodhulp en vice versa, aangezien deze twee complementair zijn aan elkaar.

2.4 Een sterke defensie zorgt voor vrede en veiligheid

2.3.1 Internationale spanningen vragen om versterking van de krijgsmacht

Als Jonge Democraten onderschrijven we het belang van een professionele krijgsmacht ter ondersteuning van het Nederlandse en Europese veiligheidsbeleid, zowel nationaal als internationaal. Nederland moet in staat zijn om zijn veiligheidsbelangen te beschermen en daarbij is militaire slagkracht soms onmisbaar. Belangrijk is dat deze slagkracht geïntegreerd wordt toegepast met andere beleidsinstrumenten zoals diplomatie en ontwikkelingssamenwerking. 

De internationale veiligheidssituatie heeft gevolgen voor de mate waarin Nederland een militaire bijdrage moet kunnen leveren. De Nederlandse krijgsmacht moet allereerst in staat zijn om, samen met onze bondgenoten, het eigen en het bondgenootschappelijke grondgebied te verdedigen. Daarnaast moet de Nederlandse krijgsmacht een proportionele bijdrage kunnen leveren aan internationale operaties ter versterking van de internationale vrede en veiligheid. Ten slotte moet de krijgsmacht haar bijdrage kunnen leveren aan de nationale veiligheid onder civiel gezag, zoals het geven van militaire bijstand tijdens rampen en crises. Om dit ambitieniveau voldoende uit te kunnen voeren moet het voortzettingsvermogen van onze krijgsmacht verhoogd worden.

2.3.2 Een effectieve defensieorganisatie krijgt prioriteit

Aangezien de internationale veiligheidsomgeving onvoorspelbaar is, moet de krijgsmacht diverse soorten missies kunnen uitvoeren en volhouden in verschillende inzetgebieden. Ook moet de krijgsmacht snel inzetbaar zijn als de omstandigheden daar om vragen. Daarom pleiten we als Jonge Democraten voor een veelzijdig inzetbare krijgsmacht die in internationaal verband in staat is om alle grondwettelijke taken te kunnen uitvoeren. Een hoogtechnologische krijgsmacht, die internationaal relevant blijft, is cruciaal voor het uitvoeren van het vastgestelde ambitieniveau. Daarom moet Defensie wat ons betreft minimaal 25% van haar budget uitgeven aan investeringen en hierbij moet ook interoperabiliteit met defensiepartners in ogenschouw worden genomen. Aanschaf van nieuwe capaciteiten moet niet los van elkaar overwogen worden maar moet, in overleg met onze partners, gebaseerd zijn op één allesomvattende visie op de krijgsmacht.

We maken ons steeds meer zorgen over de invulling van de personele organisatie van de krijgsmacht door de enorme personeelstekorten. Door de ontstane tekorten is er steeds meer behoefte aan reservisten en vervullen zij steeds meer taken binnen de krijgsmacht. Zij zijn dan ook een welkome toevoeging aan de arbeidscapaciteit. Reservisten zijn een flexibel in te zetten groep die de krijgsmacht extra capaciteit en specialistische kennis biedt om in te kunnen spelen op actuele ontwikkelingen en bedreigingen. Wat de Jonge Democraten betreft moeten mensen in de maatschappij met een speciale deskundigheid worden gestimuleerd om reservist te worden, onder andere middels gepaste salariëring. 

De krijgsmacht moet op dit gebied intensief samenwerken met werkgevers om de combinatie van een civiele baan en een reservistenfunctie te vergemakkelijken. Reservisten worden niet louter als vervanging of aanvulling ingezet, maar moeten volledig worden geïntegreerd in het operationele functioneren van eenheden. 

Om dit te bereiken zijn we als Jonge Democraten voorstander van een zo compleet mogelijk reservistenbeleid waarin de rechts- en inkomenspositie van de reservist gelijk wordt gesteld aan die van een beroepsmilitair. We vinden het van belang dat Defensie en werkgevers hier goede afspraken over maken en de reservisten en werkgevers hier goed over voorgelicht worden.

2.3.3 Een sterke krijgsmacht betekent investeren in defensie

Door de bezuinigingen van de afgelopen jaren en de toegenomen onveiligheid, is de krijgsmacht ondergefinancieerd. Er is een structureel tekort aan goed personeel en materieel en ook voor de vervanging van cruciale capaciteiten is niet genoeg geld. Daarnaast vraagt de NAVO een hogere gereedheid van de krijgsmacht, wat extra kosten met zich meebrengt. Ook in vergelijking tot onze NAVO-bondgenoten draagt Nederland structureel te weinig bij. Daarom pleiten we als Jonge Democraten voor een stapsgewijze verhoging van het defensiebudget. In dit kader moet Nederland in 2025 aan de NAVO norm voldoen, 2% van het Bruto Nationaal Inkomen. Op termijn moet dit verhoogd worden om alle uitdagingen het hoofd te kunnen bieden.

De aanschaf van militaire capaciteiten kost vaak tientallen jaren. Stabiliteit in de begroting en de visie op Defensie is daarmee zeer gewenst. Daarom pleiten we als Jonge Democraten voor automatische correcties op de begroting voor onverwachte kosten zoals inflatie en wisselkoersen. Ook moet de regering streven naar een zo breed mogelijke parlementaire steun voor haar visie op Defensie, zodat de continuïteit van deze visie ook na een regeringswissel is gewaarborgd.

2.3.4 Een Europees leger zorgt voor een veilig Europa

Als Jonge Democraten zijn we van mening dat Europa meer verantwoordelijkheid moet nemen voor de veiligheid in en rond Europa. Op dit moment bezitten Europese landen zelfstandig onvoldoende militair vermogen om hun eigen veiligheid te garanderen. Wat ons betreft is dit een onverantwoord risico en daarom pleiten we voor een intensivering van de Europese defensiesamenwerking. Op langere termijn zou deze samenwerking moeten leiden tot een gezamenlijke Europese krijgsmacht. Hoewel de NAVO in onze ogen de militaire hoeksteen van onze collectieve verdediging zal blijven, pleiten we wel voor een grotere Europese bijdrage binnen de NAVO. Het is van belang dat de EU inspeelt op haar eigen krachten en niet op andere organisaties, zoals de NAVO. 

Er zijn meerdere initiatieven om de Europese defensiesamenwerking te intensiveren. De Jonge Democraten zijn voorstander van deze initiatieven op voorwaarde dat deze daadwerkelijk de militaire slagkracht van de Europese partners versterken. Op langere termijn zal Europese defensiesamenwerking de afhankelijkheid tussen Europese partners vergroten. Daarom pleiten we ervoor om geleidelijk ook de politieke besluitvorming rondom militaire inzet af te stemmen tussen Europese partners. Deze afstemming moet het uiteindelijk mogelijk maken om duplicatie van capaciteiten te verminderen en een efficiëntere Europese militaire slagkracht te formeren.

De Europese defensiemarkt is op het moment te versnipperd en inefficiënt. Dit heeft tot gevolg dat de Europese wapenindustrie de internationale concurrentie steeds slechter kan bijbenen. Daarom pleiten we voor eerlijke concurrentie binnen de Europese defensiemarkt. Binnen Europa worden te veel vergelijkbare wapensystemen en technologieën ontwikkeld en gebruikt. Daarom moet de EU gestructureerde samenwerking bij de ontwikkeling en exploitatie van wapensystemen en technologieën financieel gaan stimuleren. Kandidaat-lidstaten die essentiële hoofdstukken van het gemeenschapsrecht hebben aangenomen, krijgen dezelfde rechtspositie als lidstaten binnen EU instrumenten voor de ontwikkeling en aanschaf van militaire capaciteiten. 

2.3.5 Inlichtingen- en veiligheidsdiensten spelen een steeds belangrijkere rol

Voor de nationale en internationale veiligheidsbelangen van Nederland is een stevige en onafhankelijke Nederlandse inlichtingenpositie van fundamenteel belang, of het nu gaat om het voorkomen van terrorisme, voorzien van mogelijke conflicten, tegengaan van spionage, beschermen tegen digitale aanvallen, doorgronden van intenties van een andere landen, inzicht in capaciteitsontwikkeling van mogelijke tegenstanders of de risico’s van verspreiding van massavernietigingswapens.

Politici, beleidsmakers, bedrijven en militairen hebben allen een inlichtingenbehoefte voor hun besluitvorming. Deze behoefte wordt in belangrijke mate voorzien door de inlichtingen- en veiligheidsdiensten, die hun informatie van diverse bronnen en instanties ophalen. Het is daarnaast gebleken dat het (op tijd) delen van inlichtingen tussen landen van cruciaal belang is voor de veiligheid van zowel Nederland als onze bondgenoten. Als Jonge Democraten zijn we van mening dat Europese landen de handen ineen moeten slaan om inlichtingen zo ver als mogelijk te combineren en te stroomlijnen, zowel tussen landen als tussen de respectievelijke nationale inlichtingen- en veiligheidsdiensten onderling.

Cyberoperaties vinden zowel binnen als buiten gewapende conflicten plaats. In gewapende conflicten moet het humanitair oorlogsrecht leidend zijn bij het uitvoeren van zulke operaties. Daarnaast moet Nederland streven naar zo sterk mogelijke internationale normen en regels voor de inzet van cyberoperaties buiten gewapende conflicten. De Nederlandse overheid moet zich daarom inzetten om het uitvoeren van cyberoperaties door staten, multinationals en andere actoren internationaal op de agenda te zetten, te reguleren en waar nodig te neutraliseren.

2.4 Oog hebben voor Nederlanders in het buitenland

Nederlanders zijn internationaal georiënteerd: meer dan één miljoen Nederlanders woont langdurig in het buitenland. De Jonge Democraten vinden het belangrijk om zich ook in te zetten voor deze Nederlanders. Nederlanders in het buitenland krijgen vaak te maken met onnodige bureaucratie. Het wegnemen van onnodige obstakels en het verbeteren van consulaire voorzieningen kunnen voor hen veel betekenen. De Jonge Democraten willen dat de overheid zich richt op het terugdringen van bureaucratie om efficiëntie te bevorderen, waarbij de veiligheid en privacy van de burger centraal staan. Daarnaast zien de Jonge Democraten het contact tussen staat en burger als centrale taak van de overheid. Aangezien het contact tussen Nederlanders in het buitenland en de overheid nog te veel obstakels bevat, dient de overheid hiervoor te zoeken naar innovatieve oplossingen of alternatieven in samenspraak met de verschillende stakeholders.

De Jonge Democraten hechten veel waarde aan de democratische betrokkenheid van alle Nederlandse staatsburgers. Slechts een deel van de Nederlandse stemgerechtigden in het buitenland stemt bij verkiezingen. Om hier verandering in te brengen willen we verkiezingen ook voor Nederlanders in het buitenland zo toegankelijk en laagdrempelig mogelijk maken, bijvoorbeeld door digitaal stemmen voor deze specifieke groep mogelijk te maken. Daarnaast is het van belang dat deze Nederlanders door middel van informatiecampagnes geïnformeerd worden over hun stemgerechtigdheid.

Zelfontplooiing van het individu is een belangrijk speerpunt van de Jonge Democraten. Daarom vinden de Jonge Democraten dat de overheid actief moet werken aan een zo soepel mogelijke overgang tussen de Nederlandse en buitenlandse onderwijssystemen. Daar kan ook intensivering van Nederlands onderwijs in het buitenland een rol bij spelen.