Foto door Casper de Jong
Woensdagochtend vertrokken we in alle vroegte richting Sarajevo. Veertien Jonge Democraten met veel praatjes, enthousiasme en politieke interesse, maar, laat ik eerlijk zijn, beperkte kennis van Bosnië. Allemaal te jong om ons de oorlog en de tragische gebeurtenissen in Srebrenica echt te herinneren. Uiteraard hadden we ons wel verdiept in artikelen over de oorlog en de huidige staatsvorm waar zelfs België hoofdpijn van zou krijgen, maar dat blijft toch oppervlakkig en academisch.
Eenmaal aangekomen werd de realiteit van de oorlog snel voelbaar. De bus richting het hostel voerde ons langs gebouwen vol kogelgaten. Sommige daarvan waren compleet geruïneerd en overwoekerd, maar het merendeel was gewoon in gebruik. Was hing buiten te drogen en kinderen speelden voor de deuren.
Dit eerste beeld bleek tekenend voor het land. De sporen van oorlog zijn voelbaar maar het land gaat door: verwoeste monumenten worden herbouwd, scholen heropend en levens opgepakt. Het meest voelbare is echter de blijvende spanning tussen de drie bevolkingsgroepen (Bosniërs, Serven en Kroaten). Door steden loopt een letterlijke scheidslijn die bevolkingsgroepen niet in oversteken en in de heropende scholen krijgen kinderen gescheiden les. Deze feiten leerden we tijdens een rondleiding door het stadje Mostar, vooral bekend van het oude, pittoreske centrum. Over de oorlog, en de rol van de internationale gemeenschap en Dutchbat, leerden we tijdens een zogenaamde Siegetour waarbij twee Bosniërs ons meenamen door Sarajevo en de tunnel lieten zien waardoor de burgers eten en drinken de stad in smokkelden. Ook bij het zeer beklemmende Sebrenicamuseum kwamen deze onderwerpen aan bod. De beelden van mensen die zomaar uit hun leven werden weggerukt en de rouwende nabestaanden stonden in schril contrast met de afstandelijke houding van buitenstaanders. Tegelijkertijd kwam ook het besef, in elk geval bij mij, dat de situatie zonder deze (gebrekkige) hulp nog vele malen erger zou zijn uitgepakt voor de bevolking. Zonder voedselpakketten zouden velen zijn gestorven, en uiteindelijk is het vredesverdrag voor een deel te danken aan Amerikaanse inmenging.
De breuk in het land loopt door het leven mensen, en is onder alle hartelijkheid en immense schoonheid van het land duidelijk voelbaar. De grote politieke partijen zijn gestoeld op de verschillende bevolkingsgroepen en hebben er dus alle belang bij de kloof in stand te laten en zelfs te verbreden. Naša Stranka, een liberaal zusje van D66, probeert over deze kloof te overbruggen. Twee Jonge Democraten, Casper en ondergetekende, waren speciaal meegereisd om ze daarbij te helpen. Meer specifiek om de jongeren te helpen bij het opzetten van hun campagne. Zaterdagochtend kwamen we, gewapend met ongekookte spaghetti, marshmallows en koffie, aan bij het hoofdkantoor. Na het openen van de zwaar beveiligde deur en het arriveren van de ongeveer 12 deelnemers, landelijk bestuursleden en afdelingsvoorzitters die soms ver hadden gereisd om aanwezig te zijn, konden we beginnen. De spaghetti en marshmallows werden direct gebruikt, namelijk voor de zogenoemde marshmallowchallenge. In groepjes moest een marshmallow zo hoog mogelijk op een spaghettibouwwerk worden geplaatst. De groepjes kregen beperkt materiaal en beperkte tijd, maar gingen enthousiast aan de slag met grote bouwwerken. Tot grote verbazing van de deelnemers storten alle mooie bouwwerken echter in elkaar als een kaartenhuis (spaghettihuis?) zodra de, relatief zware, marshmallow werd geplaatst. Ondertussen lachten wij in ons vuistje, want dit was namelijk precies de bedoeling. Aan de hand van dit praktijk voorbeeld konden wij mooi uitleg geven over het belang van tussentijdse evaluatie, het maken van realistische plannen en het hebben van een backup.
Tijdens de training kwam uiteraard nog veel meer voorbij, zoals het doel van hun campagne (het werven van leden en verhogen van politieke betrokkenheid), hoe je een ludieke actie kunt opzetten en het maken van draaiboeken. Casper en ik konden daarbij gelukkig putten uit een verscheidenheid van voorbeelden uit het Jong Democratische verleden met bijvoorbeeld de XTC-winkel, de rokjesdemonstratie en natuurlijk de campagne rond het afgelopen referendum. Ons verhaal lijkt in vruchtbare aarde gevallen te zijn en de dag werd dan ook afgesloten met uitgewerkt plan voor een actie om mensen te activeren zich aan te sluiten bij Naša Stranka. Wat de actie inhoudt zal ik niet verklappen, maar is hopelijk binnenkort te zien op hun social media.
De trainingsdag werd afgesloten met een gezellige avond in de karaokebar, waarbij Nederlanders en Bosniërs elkaar op informele manier nog even beter konden leren kennen. Weinig verbroederd meer dan samen uit volle borst meezingen met nummers van Abba, Beyonce en Queen. De volgende dag trok onze groep, lichtelijk brakjes maar met een stuk beter beeld van Bosnië, weer richting het vliegveld. Het was een reis waarin wij veel hebben geleerd en we hopelijk ook op bescheiden wijze een bijdrage hebben geleverd aan de democratie in dit mooie, gastvrije, verscheurde Balkanland.
Pauline Gerth van Wijk
Secretaris & Trainer Jonge Democraten